” از جمله عجیب ترین حشرات دنیا، می توان به مگس هایی اشاره کرد که برای سازش یافتن با شرایط زندگی، بارزترین ویژگی خود که توانایی پرواز است را از دست داده اند. این گونه های تخصص یافته مگس از لحاظ انتخاب محل زندگی و رفتار نیز بسیار عجیب و متفاوت هستند. ”
مگس های عجیب فاقد قدرت پرواز:
- مگس های خانگی
- مگس اصطبل
- مگس میوه
- پشه ها
همگی نمونه هایی از راسته “دیپترا ها” یا دو بال داران هستند.
تخمین زده شده که چیزی در حدود دویست و پنجاه هزار گونه از راسته دو بالداران، در سراسر جهان در حال زیستن هستند. از حشراتی که جزء انگل های بدخیم رده بندی می شوند گرفته، تا حشرات گرده افشان که از شهد گل ها تغذیه می کنند، همگی درخانواده بزرگ دو بال داران قرار دارند. برخی از این حشرات برای بقا، چنان با شرایط وفق یافته اند، که حتی گاهی بارز ترین ویژگی خود را نیز از دست داده اند. به عنوان مثال می توان گونه های تخصص یافته ای از مگس های عجیب را مثال زد؛ که قابلیت پرواز خود را به طور کامل از دست داده اند.
این گروه از مگس ها در دسته عجیب ترین و تخصص یافته ترین حشرات شناخته شده برای بشر قرار می گیرند.
در ادامه هریک از این حشرات را مورد بررسی قرار می دهیم.
۱۰. مگس خرچنگی نعل اسبی:
این حشرات با سر باریک و هلالی شکل و بدنی گرد، بیشتر به کنه یا سوسک شباهت دارند تا مگس. ساختار بدنی این مگس ها، به خوبی با شکل تنها زیستگاهشان که لانه موریانه هاست، تطابق یافته است و به مگس های خرچنگی نعل اسبی کمک می کند به راحتی در این لانه ها بخزند.
این که این گونه مگس چه می خورد، به خوبی مشخص نیست.
اما تصور بر این است که مگس های خرچنگی نعل اسبی لارو موریانه‌ها را می‌خورند.
مگس برفی می تواند در سرمای منجمد کننده ارتفاعات زنده بماند
۹. موریانه های دروغین:
همان طور که از اسمشان نیز می توان حدس زد، “موریانه های دروغین” گونه دیگری از مگس ها هستند که در لانه موریانه ها زندگی می کنند. در این گونه، مگس ماده تا زمانی که جفت گیری نکرده، کاملاً مشابه یک مگس خانگی است. پس از جفت گیری، مگس ماده بر پشت مگس نر به زندگی خود ادامه می دهد. اما مگس نر مدت کوتاهی پس از جفت گیری می میرد. پس از مرگ مگس نر، مگس ماده وارد کلونی موریانه ها شده و بال های خود را از دست می دهد و به تدریج ظاهری متفاوت پیدا می کند. طی فرایند تغییر شکل، شکم مگس ها برجسته می شود و شکل موریانه جوانی را که ظاهری ناهنجار دارد، به خود می گیرند. موریانه ها که از ترشحات شیمیایی دفعی این مگس ها تغذیه می کنند با آن ها وارد رابطه هم زیستی می شوند.
۸. مگس شپشی:
ظاهر مگس های شپشی بسیار عجیب است. این مگس ها بدنی تخت و شبیه به کنه دارند.
مگس های شپشی خون خوار هستند و بر خلاف سایر مگس های خون خوار از قبیل مگس اصطبل یا مگس تسه تسه، زندگی انگلی دارند؛ به طوری که گاهی ممکن است یک مگس شپشی، کل دوره بلوغ خود را بروی بدن یک میزبان سپری کند.با وجودی که برخی انواع مگس شپشی دارای بال هستند، اما تنها در طول عمر خود یک بار و درست پیش از فرود به روی بدن میزبان خود، پرواز را تجربه می کنند. پس از آن، بال این حشرات در لا به لای کرک و خز جانور میزبان، قابلیت خود را از دست می دهد و به تدریج تحلیل می رود. برخی از مگس های شپشی که از ابتدا توانایی پرواز ندارند، تمام طول مدت عمر خود را به روی بدن یک میزبان سپری می کنند.گونه های مختلفی از مگس های شپشی در پرندگان، گوزن ها، انواع احشام و به ویژه گوسفندان یافت می شود.
وجود زخم‌های بزرگ ناشی از گزش مگس شپشی، نشانه بارزی از وجود این مگس، در بدن یک جاندار است.
مگس مقلد باشبیه کردن خود به لارو مورچه، به درون کلونی مورچه ها نفوذ می کند.
۷.مگس های برفی:
حتی تصور حشرات در کنار برف و سرما، بسیار دور از ذهن و غیر منطقی به نظر می رسد.
با این حال گونه هایی از حشرات وجود دارند، که به خوبی می توانند با برف و سرما کنار بیایند. “مگس های جرثقیلی” که با نام “مگس های برفی” نیز شناخته می شوند؛ گونه ای از انواع مگس ها هستند که به خوبی با سرما سازش یافته اند. به گونه ای که، این حشرات در سرمای شدید ارتفاعات که حتی برای اغلب جانداران غیر میکروسکوپی قابل تحمل نیست نیز، می توانند زندگی کنند. راز مقاومت این حشرات در برابر سرما، در “گلیسرول” پنهان است. گلیسرول مانند یک ضد یخ طبیعی عمل می کند و مانع از تبدیل شدن این مگس ها به قطعات ریز یخ می شود. نداشتن قابلیت پرواز، برای این گونه، یک مزیت به حساب می آید؛ زیرا پرواز نکردن آن ها را کمک می کند که انرژی و گرمای بیشتری برای خود ذخیره کنند.
لارو مگس های برفی از مواد غذایی موجود در زیر زمین تغذیه می کند. افراد بالغ این گونه که تنها با هدف تولید مثل کردن زنده اند، قابلیت تغذیه کردن را نیز مانند قابلیت پروازشان، از دست داده اند و تنها می توانند آب حاصل از ذوب شدن برف و یخ را مزه مزه کنند.
نداشتن قدرت پرواز امتیاز بزرگی برای مگس برفی است
۶. مگس خفاشی:
مگس های خفاشی که تنها از خون خفاش ها تغذیه می کنند.
این مگس ها بر اساس گونه میزبانشان نام گذاری می شوند.
ظاهر این مگس خفاشی به دلیل داشتن پاهای بلند و چنگک دار، بیشتر شبیه به عنکبوت و خرچنگ است تا مگس! اما علت وجود چنگک در پاها این است که مگس ها را به خوبی به بدن خفاش ها بچسباند تا حتی در حین پرواز نیز، از بدن آن ها، جدا نشوند.
از آنجایی که لارو این حشرات در درون بدن مادر تکامل می یابد، مگس های خفاشی تخم نمی گذارند. یعنی، این مگس ها مراحل قبل از شفیرگی را در بدن مادر به پایان می رسانند و در همان جا شفیره تشکیل می دهند. بنابراین، این مگس ها به جای تخم، شفیره می گذارد؛ که در بین مگس ها بسیار غیر معمول است. شفیره ها به سرعت به مگس های بالغی تبدیل می شوند، که توانایی تولید مثل دارند و آماده اند به سرعت به میزبان کرکدار خود متصل شوند.
وجود غذای سهل‌الوصول، به معنای حضور حشرات برای بهره‌مندی از آن است.
۵. مگس مقلد لارو مورچه:
هرچند ممکن است عجیب به نظر برسد اما مگس های مقلد لارو، جاسوس های نفوذی در ارتش مورچه ها هستند. این مگس با کوتاه جلوه دادن سر، سینه و شکم برجسته خود، سعی می کند خود را شبیه لارو مورچه نشان دهد. مگس مقلد، به حدی در کار جاسوسی حرفه ای شده، که حتی قادر است بویی مشابه بوی لارو مورچه از خود تولید کند؛ تا دقیقاً مثل لارو مورچه به نظر برسد. مورچه های از همه جا بی خبر، که فریب خورده اند؛ در تغذیه و حفاظت از این مگس، درست مانند یکی از اعضای کلونی خودشان رفتار می کنند. هنگام استراحت مورچه ها، مگس های نر بالدار، برای جفت گیری با ماده هایی که در کلونی نفوذ کرده اند، دزدکی وارد کلونی می شوند. پس از اتمام فرایند جفت گیری، مگس های نر به سرعت کلونی را ترک می کنند.
مگس مقلد لارو مورچه، جاسوس نفوذی در کلونی مورچه ها
۴. مگس های “شپش زنبور”:
هنگامی که یک زنبور عسل احساس گرسنگی می کند، برای تأمین انرژی اضطراری، رفتار خاصی از خود نشان می دهد. در صورتی که این زنبور به کلونی نزدیک باشد، آنتن های خود را به صورت یکی از زنبورهای کارگر تماس می دهد. در نتیجه این تماس، زنبور کارگر متوجه می شود که زنبور دیگر گرسنه است. برای همین یک قطره از شهدی که خورده را از معده خود باز می گرداند؛ تا زنبور گرسنه آن را بخورد. این روشی است که به طور مداوم زنبورها از آن استفاده می کنند؛ تا مواد مغذی را در بین اعضای کلونی که بیشترین نیاز را به آن دارند، توزیع نمایند. اما هرکجا که غذای رایگان موجود باشد، حتماً موجودات فرصت طلبی برای استفاده از آن تکامل می یابند.
زنبور با حرکات شاخک خود، پیام گرسنه بودن را به زنبورهای دیگر می رساند.
مگس های “شپش زنبور” کل دوره بلوغ خود را، بر روی بدن زنبورها می گذرانند.
این مگس ها جثه بسیار کوچکی دارند.
به گونه ای که حتی می توانند خود را در محل اتصال بال های زنبور، پنهان کنند.
زمانی که این مگس ها احساس گرسنگی می کنند، خود را در صورت زنبور عسل فرو می برند و سیگنالی را که سایر زنبورها برای به اشتراک گذاشتن غذا از آن استفاده می کنند، شبیه سازی می کنند. این سیگنال سبب می شود، زنبور بیچاره به شکلی غیرقابل کنترل، هر چیز که خورده را برگرداند. گاهی دفعات تکرار این واکنش در زنبور میزبان به حدی زیاد است، که سبب کاهش طول عمر زنبور می شود. حتی گاهی کل کلونی که زنبورهای آن مبتلا به این مگس های عجیب هستند، در معرض خطر ضعف و نابودی قرار می گیرند.
مگس خفاش نیوزیلندی، تنها مگسی که رفتارهای فداکارانه والدینی از خود نشان می‌دهد
۳. مگس پا چوبی ساکن گیاه گوشت خوار:
این مگس لاروهای خود را در قسمت هایی از گیاهان حشره خوار که عمل هضم در آن صورت می گیرد، رشد می دهد. زیرا این مگس ها در برابر آنزیم های گوارشی گیاهان حشره خوار، مقاوم هستند. مزیت زندگی در معده گیاه این است که مگس می تواند قبل از هضم غذاها در درون معده، از آن ها تغذیه کند.
مگس پا چوبی بالغ، شباهت زیادی به مورچه دارد.
شاید این شباهت رفتاری تقلیدی است، که مگس ها برای دفاع از خودشان، انجام می دهند. زیرا، خوردن مگسی که هیچ واکنش دفاعی ندارد؛ در مقایسه با نزدیک شدن به کلونی مورچه هایی که مسلح به نیش و آرواره هستند، کار بسیار ساده تری است.
مگس های پا چوبی بالغ، به طرز عجیبی مکان های خشک را برای زندگی انتخاب می کنند.
این مکان ها با محل زندگی گیاهان حشره‌خوار میزبان لاروهای آن ها، فاصله زیادی دارد.
یعنی این مگس برای جفت گیری و تخم گذاری، مجبور به طی مسافتی بسیار طولانی هستند.
۲. مگس اسکی کننده دریایی:
لارو این حشره در آب های راکد زندگیمی کند.
جلبک ها و مواد در حال فساد شناور در آب، منابع غذایی آنها هستند.
دلیل شهرت مگس اسکیت دریایی یا “پنتومیا” این است که؛ این مگس، تنها حشره ای است که می تواند در آب های شور زندگی کند. عامل دیگر در اعجاب آور بودن این مگس این است که، جنس نر آن ها تنها حشره ای است که فقط به روی پاهای عقبی خود حرکت می کند. نرها به شکل عمودی بر سطح آب می ایستند و از بال های ظریف باله مانند خود، برای حرکت به سمت جلو استفاده می کنند. این در حالی است که جنس ماده در این گونه، فاقد بال است. حتی پا نیز در جنس ماده، به معنای واقعی تکامل نیافته است. بدن کرمی شکل ماده ها به سادگی بر سطح آب شناور می شود و از طریق سر خوردن، حرکت می کنند.
مگس اسکی، تنها حشره ای که روی دو پا حرکت می کند.
۱. مگس های خفاش نیوزیلندی:
مگس خفاش نیوزیلندی نوعی دیگر از مگس های عجیب هستند و هیچ گونه ارتباطی با گونه “مگس خفاشی خون خوار” که در شماره ۶ ذکر شد، ندارد. این حشرات کور، بر خلاف مگس های خفاشی، بی ضرر هستند و فقط از فضولات خفاش ها تغذیه می کنند. این مگس ها برای میزبانان خود مفیدند؛ زیرا فضولات را از روی پوست خفاش ها پاک می کنند. مگس خفاش نیوزیلندی، جزء معدود گونه های در خانواده مگس هاست که، رفتارهای فداکارانه والدینی از خود نشان می دهد. مگس های والد در این گونه، با همکاری هم، از لاروها نگهداری می کنند و آن ها را پرورش می دهند.
مگس های ماده وظیفه نگهداری از مگس های نوزاد را به عهده دارد.
گروهی از نرها نگهبان، به شکل شبانه روزی از محل پرورش لاروها مراقبت می کنند.
نگهبانان با ایجاد صدایی بلند، مانع از نزدیک شدن خفاش ها به اقامتگاه لاروها می شوند.
سم قوی کشنده مگس آجیتا قادر است، تمامی انواع گونه های مگس چه آن ها که پرواز می کنند و چه آن ها که فاقد این قابلیت هستند را به سرعت نابود و ریشه کن کند.
